Programowanie dla dzieci. Czego nauczy się Twoja pociecha, kiedy zacznie kodować?
Wszystkie dzieci w przyszłości będą miały styczność z programowaniem – niezależnie od tego, jaki zawód wybiorą. Kompetencje cyfrowe przydadzą się menedżerom projektów, twórcom stron internetowych, grafikom, a nawet lekarzom, którzy muszą obsłużyć sprzęt i opisać badanie USG.
Nie wszystkie dzieci zostaną programistami – i bardzo dobrze, potrzebujemy przecież wielu innych profesji! Jednak każdemu młodemu człowiekowi przydadzą się umiejętności zdobyte dzięki kodowaniu.
Twórcy, a nie konsumenci. Pokaż dziecku inną stronę technologii
Wydaje się, że w dzisiejszych czasach dzieci świetnie radzą sobie z technologiami, bo bez problemu obsługują sprzęt elektroniczny. W końcu wyszukanie bajki na YouTube albo pokonanie przeciwnika w grze na smartfonie to dla nich kilka kliknięć w ekran. Takie aktywności nie rozwijają jednak w dzieciach prawdziwych kompetencji cyfrowych.
Kompetencje cyfrowe pozwalają na to, aby maluchy w wirtualnym świecie były nie konsumentami, a twórcami. Na czym polega różnica? Kiedy dzieci oglądają filmiki YouTube na tablecie w domu i wyszukują kolejne, które wydają się im atrakcyjne – są konsumentami interaktywnych treści. Natomiast podczas kursu programowania – na przykład w świecie gry Minecraft, podczas którego kierują specjalnym agentem i kombinują, jak zrobić wszystko szybciej i sprawniej za pomocą kodu – są twórcami. Dzięki umiejętności programowania dzieci wiedzą, co się dzieje „na zapleczu” rzeczy widocznych na ekranie i jak sprawić, by sprzęt z nimi współpracował. Wbrew pozorom jeszcze wielu uczniów potrzebuje edukacji, by nie być cyfrowo wykluczonymi i robić przy komputerze coś poza wyszukiwaniem rozrywki.
Koncentracja, cierpliwość, wytrwałość. Programowanie ma moc
Wszyscy popełniamy błędy i na pewno zdarzyło się nam spotkać z negatywną i zupełnie demotywującą reakcją na nasze omyłki. W programowaniu takie podejście byłoby szkodliwe: jeśli za błąd w kodzie programiści byliby krytykowani, nie powstałby żaden kod. Dlatego w naszej szkole programowania i podczas kursów online stawiamy na debugging, czyli systematyczne szukanie błędów w kodzie, analizowanie, co poszło nie tak, i poprawianie kodu.
Programowanie dla dzieci uczy zatem cierpliwości i umiejętności pokonywania zniechęcenia. Kiedy dzieci napotykają trudności w kodowaniu, nie wahają się okazywać trudnych emocji i czasem chciałyby się poddać. Pracujemy jednak nad tym, aby nie odpuszczały – jeżeli chcemy iść z materiałem do przodu, to mali programiści muszą pokonać frustrację. Dopingujemy ich w tym i z radością obserwujemy, kiedy przełamują opory i po włożonym wysiłku widzą na ekranie to, co było do wykonania, a przy okazji wyciągają wnioski z popełnionych błędów.
Co może wydać się zaskakujące, programowanie uczy dzieci koncentracji. Styczność z urządzeniami elektronicznymi często kojarzy się nam z rozproszoną uwagą i robieniem wielu rzeczy jednocześnie – szczególnie, jeśli na co dzień pracujemy przy komputerach i otrzymujemy dużo wiadomości czy powiadomień. W przypadku kodowania sprawa wygląda zupełnie inaczej: to zajęcie wymaga skupienia, analizowania swojego kodu, znajdowania błędów i cierpliwości w ich rozwiązywaniu.
Samodzielność czy praca w grupie? W programowaniu nie trzeba wybierać
Pomyśl, jak ucieszy się Twoja dziecko, jeśli za sprawą dobrze napisanego kodu sprawi, że w Minecraft wszystko będzie wyglądało tak, jak sobie to wyobrażało. Satysfakcja z działającego kodu zwiększa pewność siebie młodych programistów. W końcu za sprawą kilku linijek pokazali potężnemu sprzętowi, czego sobie życzą, i ich życzenie zostało spełnione!
Przy okazji w dzieciach budzi się ciekawość dotycząca tego, jak pracują sprzęty, z którymi obchodzą się na co dzień: lodówka, mikrofalówka czy radio. Dobrze w ten sposób poszerzyć dziecięcą perspektywę i zachęcić do poznawania świata nie tylko od strony konsumenta.
A co z działaniem w grupie? Być może praca programistów kojarzy się ze zdalnym etatem spędzanym w zaciszu domowym ze słuchawkami na uszach. To skojarzenie nie jest wcale dalekie od rzeczywistości, ale nie w każdym przypadku programiści tworzą kod samodzielnie. Takie zadania robi się również w zespole.
Podczas wielu naszych kursów programowania dla dzieci nasi uczniowie pracują razem w wirtualnym świecie – logują się na wspólną platformę i widzą się za pomocą kamerek. W parach albo w większych grupach ustalają, jak będzie wyglądało miasto w Minecraft. Kto dziś zbuduje stadion? Kto bierze się za park? Jak podzielimy się pracą nad tym obiektem?
Praca w grupie to umiejętność, która przydaje się w większości zawodów na świecie. Pomagamy uczniom zdobyć ją na samym początku ich edukacji, by potem było już tylko prościej.
Programowanie uczy dzieci co najmniej dwóch języków
Jak to możliwe? To proste: w świecie programowania angielski jest zawsze obecny. Zmienne, warunki czy funkcje w Pythonie są przez dzieci przyswajane po angielsku. Nawet, jeśli zajęcia prowadzone są przez nauczyciela po polsku, to angielski jest naturalnie wpleciony w proces kodowania.
Poznanie angielskiego od strony programowania jest niezwykle przydatne, bo w przyszłości (chociażby przy kodowaniu) młodzi ludzie na pewno będą szukać w Internecie odpowiedzi na programistyczne wątpliwości. Szukając ich w języku angielskim, na pewno znajdą o wiele więcej treści. Nie mówiąc już o tym, że już teraz ten język jest wymagany niemal w każdej pracy.
Właśnie – wyszukiwanie informacji! Nauka programowania na dalszych poziomach uczy dzieci konkretnego zadawania pytań, korzystania ze źródeł i krytycznego podejścia do nich. Nawet dorośli programiści szukają rozwiązań w sieci, jeśli zaskoczy ich niespotykany dotąd bug.
Programowanie dla dzieci a kreatywna ekspresja
Zajęcia dodatkowe, które mają pozwolić na kreatywną ekspresję, kojarzą się najczęściej z ćwiczeniami plastycznymi albo literackimi. Jeśli rodzice widzą, że ich dziecko interesuje się dziedzinami artystycznymi, stawiają głównie rysowanie, malowanie czy zajęcia pisarskie. Czy to nie zaskakujące, że w takim przypadku sprawdzi się również kodowanie?
Twoje dziecko nie potrzebuje szczególnych predyspozycji, by spróbować programowania. Nie musisz dobierać zajęć z myślą o „umysłach ścisłych” i tych „uzdolnionych artystycznie”. W kodowaniu takie podziały są zbędne, bo technologie cyfrowe świetnie sprawdzą się jako środki wyrazu artystycznego.
Dziecko, które chce tworzyć i wyrazić siebie, bez problemu zrobi to za pomocą kodu. Projektowanie budynków, rysowanie planów, dobieranie kształtów i barw, animacje? A może edycja filmów i dźwięków, grafika albo projekty interaktywne? Klawiatura, myszka i ekran to doskonałe narzędzia dla małego, kreatywnego umysłu. Wystarczy tylko skierować go na dobrą drogę i zachęcić do wyrażania ekspresji cyfrowo, a nie tylko analogowo.
Programowanie uczy planowania
Wyobraź sobie, że planujesz remont. Masz ogólną wizję tego, jak ma wyglądać Twoja łazienka, ale z ekipą remontową ustalisz najpierw, co krok po krok musicie zrobić i ile to w ogóle będzie kosztować. Podobnie jest na zajęciach programowania dla dzieci. Przedstawiamy uczniom ogólny plan tego, co będą robić w trakcie kursu czy pojedynczych zajęć, ale muszą też wiedzieć, od czego zacząć pracę i co z czego wynika.
Podczas lekcji programowania towarzyszy nam myślenie algorytmiczne i sekwencyjne, a wyzwania realizujemy krok po kroku. Elementem tego jest myślenie iteracyjne, czyli stawiające na tworzenie szczegółowego planu na najbliższy okres i stopniowe ulepszanie projektu. Taki system pracy pozwala na zachowanie porządku: zarówno na zajęciach, jak i w kodzie. Uczniowie o wiele szybciej znajdą błędną linijkę w uporządkowanym kodzie niż w projekcie pełnym chaosu i przypadku.
Umiejętność planowania doskonale przyda się dziecku w zabieganym świecie. Dając młodemu człowiekowi możliwość programowania, pomagasz mu nauczyć się wybierania najważniejszych zadań, ustalania priorytetów i realizowania zadań małymi krokami. Zaszczepiasz mu myślenie projektowe, które nieraz przyda mu się w dorosłym życiu – nie tylko w pracy, ale i na co dzień.
Podsumujmy: czego uczy programowanie dla dzieci?
- języka angielskiego,
- twórczego wykorzystywania technologii cyfrowych,
- samodzielnego rozwiązywania błędów i pokonywania zniechęcenia,
- kreatywnej ekspresji za pomocą cyfrowych narzędzi,
- planowania i organizowania własnej pracy,
- pracy w grupie,
- ciekawości świata,
- zadawania dobrych pytań i wyszukiwania informacji,
- sprawczości i pewności siebie.
Zapisując dziecko na zajęcia programowania, otwierasz mu wiele drzwi, poszerzasz perspektywę i zachęcasz do samodzielnego rozwiązywania problemów. Nawet jeśli Twoja pociecha nie będzie w przyszłości tworzyć skomplikowanych kodów w pracy programistycznej, wykorzysta kompetencje cyfrowe w każdym innym zawodzie. W końcu kodowanie to nowe pisanie!
